Beše jednom jedna srpska dinastija. Nemanjići. U istoriji su upisani kao najveći zadužbinari, ali i mudri vladari koji su brinuli o narodu. U Srba su i danas najomiljeniji. Upravo zbog toga, mnogi bi voleli da u svom rodoslovu pronađu vezu sa njima.
Tu vezu, navodno, neki su pronašli. Knjige su napisane o porodicama Đoković, Crnčević, Nikšić, Bogunović, Zurovac, Zurović, Cvjetičanin, Miljuš, Škundrić, Kovačević, Grmuša, koje „vode“ poreklo od Nemanjića nekad po ženskoj, nekad po muškoj liniji.
Ozbiljni istoričari zgražavaju se nad ovakvim pisanijama. A genetičari tvrde da je verovatnoća da se na osnovu upoređivanja zemnih ostataka vladara iz nemanjićke loze i potencijalnog potomka pronađe veza „ogromnih“ 0,00000009 (sedam nula!) procenata!
– Potomaka dinastije Nemanjića nema – kategoričan je Bojan Miljković, naučni savetnik u Vizantološkom institutu. – Dinastija Nemanjića završava se sa carem Urošem, koji je umro 1371. bez potomaka. Čak i njegov brat od strica Jovan Uroš, koji je živeo u Grčkoj, umro je bez potomaka. Sasvim sigurno loza Nemanjića je krajem 14. veka ugašena!
On ističe da kvaziistorija nije istorija:
– Naklapanje ovih kvaziistoričara liči na priču da su prvo bile amebe, a onda su došli Srbi ili da su Srbi narod najstariji.
Miljković kaže da se ne može dokazati ni da je neko nemanjičke krvi po ženskoj liniji:
– Nismo mi Jevreji da vučemo liniju po majci! O vezi kneginje Milice sa porodicom Nemanjić pisano je u kasnijim letopisima, verovatno da bi se održao kontinuitet srpske države. Čak i da je tako, loza Lazarevića završava se 1427. godine, smrću despota Stefana, koji je, takođe, umro bez potomaka.
Car Uroš
Njegova koleginica, akademik Jovanka Kalić slaže se sa njim da Nemanjića više nema:
– U geneologiji potomci ženske dece se ne beleže. To nije rađeno ni u 14. veku. Jer, deca više nisu potomci njene porodice, već one u koju je otišla. Čak i da je kneginja Milica poreklom od Nemanjića, ovo krvno srodstvo po ženskoj liniji je prekinuto u doba Đorđa Brankovića, znači u 15. veku. Mnogi su se izdavali za potomke Nemanjića, ali niko to nije dokazao. Prava istina o Nemanjićima nalazi se u „Rodoslovnim tablicama“ poznatog istoričara Sime Ćirkovića.
U slučaju da neko od „prozvanih“ potencijalnih Nemanjića poželi da utvrdi da li u njegovim venama teče nemanjićka krv, mogao bi to da uradi. Uz dozvolu crkve, mogao bi da uporedi svoj genetski materijal sa zemnim ostacima Stefana Dečanskog, koji se čuvaju u Dečanima ili kralja Milutina, koji su još u Sofiji. Koliko su ti rezultati pouzdani objašnjava univerzitetski profesor Oliver Stojković, šef laboratorije u Institutu za sudsku medicinu:
– Upoređivanje genetičkog materijala iz posmrtnih ostataka sa genetičkim materijalom od žive osobe načelno se može ustanoviti da li su te osobe u direktnom predačko-potomačkom odnosu. Zbog specifičnog načina nasleđivanja različitih delova genetičkog materijala, za ovu svrhu koriste se ili analize mitohondrijske DNK, kojom se utvrđuje srodstvo po neprekinutoj ženskoj liniji ili analize hromozoma Y, kojom se utvrđuje srodstvo po neprekinutoj muškoj liniji. Analize drugog genetičkog materijala nisu korisne iz jednog jednostavnog razloga: svaka osoba nosi samo polovinu genetičkog materijala od svojih roditelja, po četvrtinu od svake babe i svakog dede, osminu u trećoj generaciji i tako dalje. Pre oko trideset generacija, svako od nas je imao preko milijardu direktnih predaka.
Muška ili ženska linija mora da bude neprekinuta zbog specifičnog načina prenošenja y hromozoma (koji se prenosi samo sa oca na sina), odnosno mitohondrijske DNK (koju nasleđujemo od majke, a dalje je prenose samo žene), predačka linija mora biti neprekinuta pretkom drugog pola.
– Iz uzorka drevnog materijala izoluju se molekuli DNK, koji se potom umnožavaju i analiziraju. Rezultati takve analize se porede sa rezultatima analiza od navodnog srodnika i ukoliko se dobije podudaranje, može se reći da su te dve osobe povezane srodničkim odnosima.
Kada je u pitanju analiza mitohondrija, može se reći da je neka žena, majka, baba, prababa i tako dalje, bila predak i toj drevnoj osobi, kao i ovoj osobi koja je danas živa. Iz tog razloga, ove analize ne daju direktan odgovor da li je baš ta drevna osoba direktan predak neke savremene osobe, već da li ove dve osobe (drevna i savremena) imaju zajedničkog pretka. Tehnologija analize drevnih uzoraka je delimično dostupna i kod nas. Analize kojima je sekvenciran kompletni genetički materijal neandertalca koji je živeo pre oko 130.000 godina, kod nas su nedostupne, ali se do nekog nivoa DNK analize ipak mogu raditi.
Genetičar Oliver Stojković podseća da su u našoj zemlji rađene analize drevnog materijala, kako iz srednjeg veka, tako i iz još starijih kultura – 5. vek, pa i ranije.
– Poslednje veliko istraživanje rađeno je kad su otkrivene mošti despota Stefana. Verovalo se da se one nalaze u Koporinu, međutim posle naše analize utvrđeno je da je despot Stefan Lazarević, ipak, sahranjen u Manasiji.
(Novosti)
