U sklopu opšte histerije protiv Srba, koja se posle Principovog atentata širila celim područjem južne Austrougarske, a najviše na prostoru Bosne, Dalmacije, Slavonije i Xrvatske, na udaru je bilo sve srpsko. Najčešće pod optužbom za špijunažu hapšeni su, zatvarani i ubijani viđeniji Srbi – sveštenici, učitelji, predsednici društava, vlasnici radnji… Pljačkana je i uništavana srpska imovina, zabranjen je rad srpskih društava, zatvorene su srpske škole, zabranjena je ćirilica, zabranjena je srpska zastava, ukinuta je krsna slava, zabranjeno je čak i nošenje srpske šajkače.
Prenosimo vam tekst naredbe Xrvatsko-slavonsko-dalmatinske zemaljske vlade o ukidanju ćirilice u „javnim nižim pučkim školama“ kraljevina Xrvatske i Slavonije, donete trećeg oktobra 1914. godine. Pošto je odluka zakasnila i za nastupajuću 1914/15. godinu udžbenici su već odštampani i „razaslani“, uredbom se određuje da se „oni imadu odmah zamijeniti latinicom štampanim početnicama i računicama…“
Ćirilica je takođe zabranjena i u Bosni, a praksa njene zabrane nastavljena je i u kasnijem periodu. Po ulasku Austrougarske vojske u Srbiju skidani su i uništavani javni natpisi na ćirilici i zamenjivani latiničnim. Sačuvano je više uredbi o zabrani ćirilice u Srbiji, kao i fotografije na kojima austrougarski vojnici skidaju ćirilične natpise i zamenjuju ih latiničnim.
Borba protiv ćirilice, započeta 1914. godine traje čitav vek i posebno je bila izražena u periodu trajanja Titove Jugoslavije, kada je kroz institucije nametana latinica. Dobro je poznat takav primer zabrane ćirilice u svim dokumentima i publikacijama Jugoslovenske Narodne Armije. A koliko su pojedinci, institucije i ustanove u Republici Srbiji danas uistinu srpski najbolje možemo da vidimo u njihovom odnosu prema ćirilici.
Za Rasen: Dalibor Drekić
Izvor: Nacionalna i sveučilišna knjižnica
