Glavna loza Miloša Obrenovića, velikog srpskog kneza koji je naredio ubistvo svog kuma Đorđija Petrovića Karađorđa, je ugašena. Na porodičnom stablu jedne od dve poslednje srpske vladarske dinastije ostale su tek neke pobočne grane.
Tužnu sudbinu je doživeo i Dragan Vujkić iz Radovanja, meštanin na čijoj zemlji je ubistvo počinjeno. Iako nema ni jednog dokaza da je na bilo koji način bio upleten u Karađorđevo ubistvo, niti da je znao za planiranje zločina, njegova porodica nestala je bez traga.
Vujicu Vulićevića i Nikolu Novakovića, koji je sekirom posekao jednog od najvećih vojskovođa u novijoju istoriji civilizacije, sopstvena prerana smrt spasila je da gledaju teške i prerane smrti svojih najmilijih.
Osnovni podaci o ubistvu Karađorđa Petrovića poznati su svakom prosečnom Srbinu, koji iole drži do nacionalne istorije ali dva „detalja“ o ovom zločinu potpuno su nepoznata široj javnosti. Prvi je da je sve glavne učesnike ali i njihove porodice zadesila užasna sudbina. Seme im se zatrlo. Bukvalno. Drugi je da je vojvoda Vujica Vulićević, čovek koji je organizovao zločin, kumeubistvo koje je ostavilo neizbrisiv pečat u srpskoj istoriji počiva u oltaru jedne crkve. Isto kao i njegova žrtva.
Serija neobičnih i tragičnih događaja, koji će dalekosežno uticati ne samo na sudbinu dve dinastije, već i na sudbinu Srbije, počela je kad se Karađorđe, posle četiri godine provedene u dobrovoljnom izgnanstvu u Rusiji, vratio u Srbiju.
Iz Rusije je Karađorđe održavao stalnu vezu sa velikim prijateljem i kumom Vujicom Vulićevićem, svojim vojvodom i saborcem iz mnogih ljutih bojeva protiv desetostruko nadmoćnije turske armije. Vulićević je o tim kontaktima redovno obaveštavao Miloša Obrenovića. Postoji teorija da su kumovi (Karađorđe je bio u kumovskim vezama i sa Obrenovićima) lažnim informacijama koje su mu slali o stanju u Srbiji i raspoloženju naroda i namamili vođu Prvog srpskog ustanka da se u julu 1817. godine zaputi nazad u otadžbinu. Sa namerom da podigne novi ustanak protiv Turaka.
Na Vujičin predlog, Karađorđe je za za svoju bazu izabrao Radovanjski lug, duboku i šumom obraslu dolinu udaljenu desetak kilometara od Velike Plane, vlasništvo meštanina Dragića Vujkića, u koji je stigao sa svojim vernim pratiocem Naumom.
Karađorđe i Vujica su se sastali u Radovanjskom lugu i zajedno pojeli večeru koju je Vujica doneo iz svoje Azanje. Pred zoru, 26. jula, bio je veliki svetac Arhangel Gavrilo, dok je Karađorđe spavao, unajmljeni ubica Nikola Novaković ga je ubio sekirom. Za ubistvo je iskoristio trenutak kada je Naum otišao na obližnji potok, po vodu.
Mrtvom Karađorđu Novaković je jataganom odsekao glavu i predao je Vujici Vulićeviću, koji je odneo Milošu Obrenoviću.
Karađorđe je sahranjen na mestu ubistva, a vek kasnije njegovi posmrtni ostaci preneti su u crkvu Svetog Đorđa u Topoli, koju je uoči Prvog svetskog rata podigao njegov praunuk Kralj Petar Prvi.
I na mestu Karađorđeve pogibije u Radovanjskom lugu, po naređenju njegovog potomka Aleksandra Karađorđevića, podignuta je pravoslavna crkva.
Ubistvo velikog srpskog junaka, čija junaštva i veština komandovanja nisu mnogo zaostajali od legendi koje su nastale i pre njegove smrti, iazvalo je veliku tugu i ogorčenje naroda. Ali izgleda da je kumoubistvo na veliki hrišćanski praznik stigla i božija kazna.
Jer, svi učesnici ove zločinačke zavere doživjeli su tragičan kraj.
Milošev sin Milan umro je mlad. Njegov drugi sin, srpski Knez Mihailo preporodio je Srbiju, izgrađujući je u modernu evropsku državu, ali je ubijen u atentatu. Nije imao dece.
Samo nekoliko decenija nakon Mihailove smrti, 1903. godine, u majskom atentatu koji su organiozovali njegovi oficiri predvođeni Dragutinom Dimitrijevićem Apisom, ubijen je Milošev praunuk i jedini preostali muški potomak Kralj Aleksandar, čime je porodična loza Obrenovića zauvek ugašena.
Nakon što je ovaj odradio krvavi posao koji koji mu je poverio, knez Miloš je Vujicu Vulićevića unapredio u nahijskog kneza. Međutim, zvanje i vlast nisu mogle da ga zaštite od prezira sopstvenog naroda. Kad god su mogli, ljudi su ga izbegavali.
Uzalud je objašnjavao da je bio primoran da počini zločin, jer mu je Miloš ostavio da bira između svoje i Karađorđeve glave. Oni koji su smeli da mu se otvoreno suprostave, optuživali su ga da je, nakon što je prihvatio zadatak koji mu je knez dao, trebao da pošalje nekog od svojih poverljivih ljudi u Radovanjski lug i obavesti kuma da beži. I tako kumu spasi glavu, a sebi obraz i dušu.
Da bi umanjio prezir naroda i koliko-toliko umirio sopstvenu savest platio je da se dva kilometra od Radovanjskog luga prema Velikoj Plani podigne crkba brvnara, koju je narod prozvao Pokajnica. I na izgradnju crkve pala je senka zato što je narod pričao da je ona finansirana zlatnicima koji su nađeni kod Karađorđa.
Savremenici su ostavili svedočanstrvo da je Karađorđe iz Rusije došao sa „bisagama zlata“, što deluje logično, jer se u Srbiju vratio sa namerom da podigne ustanak. A valjani ustanak ni onda, kao ni sada, nije bio moguć bez para i džebane. Međutim, nije poznato šta je bilo sa Karađorđevim zlatom, da li ga je Vulićević prisvojio, poslao Milošu ili su ga međusobno podelili.
Da li zbog podizanja crkve pokajnice, ispovedanja u kojem je svu krivicu za kumoubistvo pokušavao da prebaci na kneza, razmirica oko Karađorđevih para ili svega toga pomalo, Vulićević je ubrzo pao u nemilost kneza Miloša, koji mu je oduzeo upravljanje nahijom i proterao ga u Tursku.
Kada se nekoliko godina kasnije vratio u Srbiju sa sobom je doneo brojna odsličja i darove koje je u turskoj državi „zaslužio“ zbog ubistva među Turcima ozloglašenog Crnog Đorđa. Međutim, Miloš je naredio da mu se sve to oduzme.
Ostatak života Vulićević je proveo u siromaštvu, prezren od ljudi i teško bolestan. Umro je 1828. godine, samo jedanaest godina nakon što je ruke uprljao kumovskom krvlju. Po jednoj verziji, umro je prirodnom smrću. Po drugoj, verovatnijoj, otrovao ga je njegov kum, Karađorđev rođak, Gmitar Petrović.
Sahranjen je tik pored crkve Arhangela Gavrila, u Pinosavi, kod Kusadka, koja je u to vreme bila brvnara, nedaleko od groba njegovog komšije i prijatelja Milivoja Đaka.
Po predanju koje se u Kusadku generacijama prenosi s kolena na koleno, nekoliko dana uoči Vidovdana 1389. godine, pre nego što će na poziv kneza Lezara Hrebljanovića krenuti prema srpskoj prestonici Kruševcu i Kosovu polju, srpski vojnici iz smederevskog kraja okupili su se kod crkve u Pinosavi, koja je sad manastir i tu se pričestili.
Kao nekadašnji smederevski knez i Karađorđev vojvoda, Vujica Vulićević je prilikom većih svetkovina imao svoju svečanu stolicu u seoskoj crkvi. Druga svečana stolica pripadala je njegovom prijatelju Miloju Đaku, jednom od najpoznatijih trgovaca stokom u tadašnjoj Srbiji.
Hroničari su zabeležili da je na Arhangela Mihaila 1817. godine na službi u crkvi bila cela Vujičina porodica, ali da je njegova stolica bila prazna.
Milivoj Đak je upitao Vulićeviće šta je sa Vujicom. Odgovorili su mu da je juče negde otišao i da se nije vratio. Sluteći zlo, Milivoj se udario rukom po čelu i rekao: „Znači ja sam sledeći“.
Međutim, poživeo je još sedam godina, sve do 1825. godine, kada je podigao ustanak protiv Miloša Obrenovića. Bila je to prva socijalna buna protiv kneževe samovolje, kojom je Srbiju globio gore od Turaka. Miloš je u Kusadak poslao vojsku koja je bunu lako ugušila a njene kolovođe umorila na zverski način.
Miloje Đak je obešen. Miloš je zabranio da se njegovo telo skine sa drveta, pa je to učinjeno tek kada je ono počelo da se raspada. Sahranjen je pored same seoske crkve, gde će mu se tri godine kasnije pridružiti i Vujica.
Kada je 1870. godina na mestu brvnare građena sadašnja crkva, od grubom materijala, njeni temelji prošireni su i na dva groba, koja su ostala ispod oltara. Vujica Vulićević već 145 godina počiva pod levom, a Miloje Đak pod desnom pevnicom. Ko je odlučio da se crkva proširuje, ali da se posmrtni ostaci ne diraju, nije poznato.
Iza Vujice su ostali sin i kćerka, ali su oboje mladi umrli. Prerana smrt pokosila mu je i svu njegovu unučad.
Karađorđev ubica Nikola Novaković, progonjem grižom savesti, je poludeo. Poginuo je tako što je nesrećnim slučajem pao na vodenički vitl koji ga je bukvalno smrvio.
Sin mu je umro mlad, u teškim mukama, a kćerka mu je poludela.
Dragiću Vujkiću, na čijoj zemlji je Karađorđe ubijen, naprasno su pomrli svi ukućani, tako da je kraj života dočekao potpuno sam, u velikom siromaštvu.
Projekat sufinansiran iz budžeta opštine Velika Plana.
Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
